اربعین به معنای چهلم است.

اربعین بیستم ماه صفر است که چهل روز بعد از روز عاشورا است. مسلمانان شیعه در این روز مراسم سوگواری به یاد امامحسین بن علیعلیه السلام، نوه پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله و ۷۲ تن از یاران وفادارش را که در روز عاشورا به دست لشکریان یزید به شهادت رسیدند، برگزار می‌کنند. در مناطق شیعه نشین مراسم عزاداری برگزار می‏شود. در تقویم رسمی ایران این روز تعطیل می‌باشد. همه ساله در اربعین حسینی شیعیان دنیا در کربلا که حرم امام حسین علیه السلام و یاران وفادارش هست، جمع می‌شوند و به عزاداری می‌پردازند در سال 2012 بیش از 17میلیون نفر در کربلا گرد هم آمده بودند. پیاده روی اربعین بزرگترین راهپیمایی جهان می باشد که زائران و عاشقان اباعبدالله با طی مسیرهای بسیار طولانی(حتی بیش از 600 کیلومتر) خودشان را به کربلا می رسانند.همچنین اربعین بزرگترین نجمع صلح جهان می باشد.

مورخان نوشته‌اند که جابر بن عبدالله انصاری، همراه عطیه عوفی در همان اولین اربعین پس از عاشورا به زیارت حسین رفتند.

در برخی منابع اسیران شام یعنی بازماندگان کشته‌شدگان کربلا در چهملین روز کشته شدن حسین بن علی به کربلا رسیدند. از جمله در کتاب نزهه الزاهد ص ۲۱ این مطلب ذکر شده‌است.

سوگواری محرم

در ایران سوگواری بیشتر در ماه‌های محرم و صفر و به ویژه اربعین برگزار می‌شوند. معمولاً هر مجلس روضه از دو بخش زنانه و مردانه تشکیل می‌شود. برخی روضه‌ها ممکن است کاملاً زنانه باشند و گاه کاملاً مردانه. مجلس روضه ممکن است در خانه تشکیل شود و یا در تکیه‌ها، مساجد و حسینیه‌ها برپا شود.که مجلس روضه معمولاً با قرائت قرآن و یا زیارت عاشورا‌ شروع می شودو از سخنرانی و ذکر مصیبت هم تشکیل می شود.